Het Hemelwater- en Droogteplan (HWDP) van Dilbeek is een verplicht opgelegd document dat elke gemeente moet hebben (opgelegd door de Vlaamse Milieu Maatschappij). Dit plan werd samen met Farys (gemeentelijke rioolbeheerder) opgemaakt.
Het hemelwater- en droogteplan biedt een toekomstgerichte aanpak om de gemeente weerbaarder te maken tegen zowel wateroverlast als droogte. Door de klimaatverandering en de toenemende verharding neemt het risico op deze problemen toe. Dit plan schetst een gebiedsdekkende visie om hemelwater beter te beheren en de impact van extreme weersomstandigheden te verminderen.
Waarom dit plan?
Dilbeek wordt gekenmerkt door een sterk hellend reliëf, een hoge verhardingsgraad, bijkomende verdichtingen en een versnipperd watersysteem. Hierdoor ontstaan regelmatig problemen zoals:
- Beperkte wateroverlast door overstromingen van waterlopen
- Overbelast rioleringsstelsel
- Modderoverlast door erosie van landbouwgronden
- Droogteproblemen door onvoldoende infiltratie
Klimaatverandering zal deze uitdagingen versterken, met extremere regenval en langere droogteperiodes. Het HWDP biedt een structurele aanpak om het Dilbeeks watersysteem in balans te brengen.
Visie en 3 strategische pijlers
Om deze problemen aan te pakken, zet het HWDP in op drie pijlers:
1. Herstellen en verhogen van de sponswerking van de bodem
Om wateroverlast én droogte tegen te gaan, moet de bodem opnieuw beter water kunnen vasthouden. Dit wordt gerealiseerd door:
- Ontharding: Het verwijderen van overbodige verharding op wegen, parkings en pleinen om regenwater opnieuw in de grond te laten sijpelen. De gemeente heeft in zijn lokaal energie- en klimaatpact (LEKP) een ambitie om te streven naar 1 m² ontharding per inwoner tegen 2030.
- Infiltratiezones: Het inrichten van wadi’s, infiltratiegrachten en verlaagde groenzones om regenwater in de bodem te laten trekken.
- Groene infrastructuur: Meer bomen en groenzones om verdamping te beperken en de infiltratiecapaciteit van de bodem te verhogen.
Voorbeeld: Het openleggen van de Broekbeek en het herinrichten van pleinen en straten met waterdoorlatende materialen.
2. Duurzaam watergebruik stimuleren
Om de watervoorziening veilig te stellen, moeten we slimmer omgaan met water. Dit omvat:
- Hergebruik van regenwater: Aanmoedigen van regenwateropvang en -hergebruik voor huishoudens, industrie en landbouw.
- Beperken van drinkwaterverbruik: De gemeente zal waterscans uitvoeren in eigen gebouwen en bedrijven stimuleren om hetzelfde te doen.
- Efficiënt omgaan met grondwater: Bemalingswater (bij bouwwerkzaamheden) mag niet verloren gaan, maar moet zoveel mogelijk hergebruikt of geïnfiltreerd worden.
- Uitwisseling van water tussen sectoren
Voorbeeld: Stimuli voor wateropvang bij bedrijven en landbouwers, zodat droogtegevoelige gewassen minder afhankelijk worden van drinkwater.
3. Creëren van een water-robuuste omgeving
Om schade door wateroverlast en droogte te beperken, moet de ruimtelijke inrichting aangepast worden. Dit betekent:
- Vrijwaren van overstromingszones: Geen bebouwing in gebieden die van nature onder water lopen bij hevige regenval
- Beschermen van infrastructuur: Inzetten op bufferbekkens en gecontroleerde overstromingsgebieden om piekbuien op te vangen
- Water-robuuste landbouw: Erosiebestrijding op landbouwgronden om modderstromen te voorkomen en water langer vast te houden in de bodem
- Samenwerking met andere partners: Waterproblemen stoppen niet aan de gemeentegrens. Daarom is er nauwe samenwerking nodig met buurgemeenten, de Vlaamse overheid en waterbeheerders.
Voorbeeld van een mogelijke actie: Aanleg van infiltratie- en bufferbekkens in het Mullebos om water beter vast te houden en overstromingen te vermijden.
Acties en concrete maatregelen
Het HWDP zet deze visie om in een actieplan met maatregelen zoals:
- Ontharden van pleinen, straten en parkeerzones
- Creëren van infiltratie- en buffergrachten in landbouw- en natuurgebieden
- Oplossingen voor wateroverlast in probleemzones zoals Sint-Martens-Bodegem en het centrum van Dilbeek
- Invoeren van strengere normen voor bemalingen en waterhergebruik
- Opzetten van samenwerkingen met landbouw, industrie en buurgemeenten
Het plan zal regelmatig worden geëvalueerd en bijgestuurd om in te spelen op veranderende omstandigheden.
Conclusie
Het Hemelwater- en Droogteplan vormt een essentiële stap om Dilbeek klimaatrobuust te maken. Door in te zetten op ontharding, infiltratie en duurzaam waterbeheer wordt de gemeente beter beschermd tegen zowel overstromingen als droogte. Dit plan zal als leidraad dienen voor toekomstige ruimtelijke planning, infrastructuurwerken en beleidsbeslissingen.
